Uzayın sonsuz boşluğunda süzülen astronotlar, sadece fiziksel zorluklarla değil, aynı zamanda hızlanan bir biyolojik saatle de mücadele ediyorlar. NASA’nın son araştırmaları, uzayda geçirilen sürenin vücudumuzdaki yaşlanma süreçlerini beklenmedik bir şekilde hızlandırdığını gösteriyor.
YAŞLANMAYI HIZLANDIRAN UZAY KOŞULLARI
Bilimsel Reports dergisinde yayınlanan bir makaleye göre, uzayda yaşamak iltihaplanmayı artırabilir, genomik istikrarsızlığa yol açabilir ve mitokondriyal işlev bozukluğuna neden olabilir. NASA, “Uzay uçuşu, kırılganlık ve kas kaybıyla ilişkili gen ekspresyonu modellerinde dikkate değer değişikliklere neden oldu” dedi. Hem farelerde hem de insanlarda gözlenen bu değişiklikler, iltihaplanma, kas erimesi ve diğer yaşa bağlı özelliklerle ilişkilendiriliyor.
UZAYDA KAS VE KEMİK KAYBI
Mikro yerçekimi ortamında kaslar vücudu desteklemek için daha az çalışır, bu da zamanla zayıflamalarına yol açar. Kemikler de yoğunluk kaybeder ve kırık riskini artırır. Astronotlar bu etkileri azaltmak için günlük egzersiz yaparlar, ancak Dünya’ya döndükten sonra tam iyileşme zaman alabilir. OsteoStrong’un kurucusu Kyle Zagrodzky, “Astronotlar, Dünya’daki şiddetli osteoporozdan yaklaşık 12 kat daha hızlı bir oranda hızlandırılmış kemik kaybı yaşarlar” dedi.
SIVI DAĞILIMI VE GÖRME PROBLEMLERİ
Yerçekiminin yokluğunda, kan ve lenf gibi vücut sıvıları başa doğru hareket eder, bu da yüzde şişkinliğe ve gözlere baskıya neden olur. Zamanla, bu durum “uzay uçuşu ile ilişkili nöro-oküler sendrom” (SANS) olarak bilinen görme değişikliklerine ve bazı durumlarda kalıcı görme problemlerine yol açabilir.
SUNITA WILLIAMS VE BARRY WILMORE’UN DURUMU
Astronotlar Sunita “Suni” Williams ve Barry “Butch” Wilmore, Haziran ayından bu yana ISS’de mahsur kaldılar. Boeing Starliner uzay aracı arızalandıktan sonra Dünya’ya dönmek için bir yol bulamadılar. Başlangıçta ISS’de sadece bir hafta geçirmeleri planlanıyordu, ancak Starliner’daki sorunlar nedeniyle uzay aracından ayrı kaldılar. Şimdi, 2025 Şubat ayında Dünya’ya dönmeleri planlanıyor ve bu süre zarfında uzayda yaklaşık 250 gün geçirmiş olacaklar.
