Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan kiralarla ilgili son gelişmeler, ekonomistlerin ve kamuoyunun dikkatini çekiyor.
Merkez Bankası’nın eski baş ekonomisti Prof. Dr. Ali Hakan Kara, Türkiye’nin kira artış oranlarını ölçme biçiminin hatalı olabileceğine dair dikkat çekici bir iddiada bulundu. Kara, X (eski Twitter) hesabı üzerinden yayımladığı verilerle, TÜİK’in kira artış oranlarını olduğundan daha yüksek gösterdiğini öne sürdü.
TCMB’nin açıkladığı aşağıdaki verilere göre TÜİK kira artış oranını olduğundan yüksek ölçüyor. TÜİK %113 ölçerken PÖS verileri %75 civarı artışa işaret ediyor (elçiye zeval olmaz :) pic.twitter.com/NF8hGpnMrs
— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) November 17, 2024
TÜİK ve TCMB verileri arasında fark
Prof. Dr. Kara, Merkez Bankası’nın (TCMB) verilerine göre, TÜİK’in kira artış oranlarını fazla yüksek ölçtüğünü belirtti. Kara, yaptığı paylaşıma ek olarak, “TCMB’nin açıkladığı verilere göre TÜİK, kira artış oranını yüzde 113 civarında ölçerken, Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) verileri yüzde 75 civarında bir artışa işaret ediyor” dedi.
TÜİK’in kira artış oranları, özellikle son yıllarda Türkiye’deki enflasyonla paralel olarak hızla artmıştı ve bu veriler, ekonomistler ve halk arasında geniş bir tartışma yaratmıştı. Ancak, Kara’nın işaret ettiği veriler, günlük harcamaları izleyen Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) verileri ile karşılaştırıldığında, kira artışlarının daha ılımlı bir şekilde yükseldiğini gösteriyor.
PÖS verileri ne anlama geliyor?
Perakende Ödeme Sistemi (PÖS), Türkiye’de yapılan kartlı ödemelerin izlenmesi ile elde edilen verileri içeriyor. Bu veriler, tüketicilerin alışveriş alışkanlıkları ve ödemeleri hakkında önemli bilgiler sunarken, kara para aklaması ve vergi kaçakçılığına karşı da güvenli bir yol sağlıyor. Kara, bu verilerin daha gerçekçi bir yansıma sunduğunu ve TÜİK’in verilerinden daha doğru olabileceğini belirtiyor.
TÜİK’in kira verilerini nasıl topladığına dair eleştiriler
TÜİK’in kira artışı ölçme yöntemine yönelik eleştiriler, uzun zamandır gündemde. TÜİK, kiraların artışını ölçerken Türkiye genelindeki kiracılık oranını ve kira sözleşmelerini dikkate alıyor. Ancak bazı ekonomistler, özellikle büyükşehirlerdeki kira artışlarının, TÜİK verileriyle tam olarak yansıtılmadığını savunuyor. Hakan Kara ise, bu artışların daha geniş bir perspektifte, daha doğru ölçülmesi gerektiğini belirtiyor.
Kira artışlarının Türkiye ekonomisine etkisi
Kira artışları, özellikle büyükşehirlerdeki haneleri ciddi şekilde etkileyen bir ekonomik faktör. Son yıllarda, konut kiralarındaki artış hızla yükseldi ve bu durum, yüksek enflasyon oranlarıyla birleşince, dar gelirli kesimler için önemli bir yaşam maliyeti haline geldi. Ancak, TÜİK verilerinin bu durumu yeterince doğru yansıtmadığı düşüncesi, kiracılar ve ev sahipleri arasında tartışmalara yol açıyor.
