2020 yılında kıdem tazminatı ile birlikte gündeme gelen tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) bu kez yeniden konuşulmaya başlandı. 2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Programına göre, bireysel emeklilik sistemi (BES) daha cazip hale getirilerek fon tutarı ve katılımcı sayısı artırılacak. Otomatik katılım sistemi (OKS) işveren katkısını içerecek şekilde geliştirilecek ve fon çeşitliliği sağlanacak. Bu amaçla, OKS’nin işveren katkısını da içeren ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacak. Bu konuda Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) ile Sosyal Güvenlik Kurumu birlikte çalışacak.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak döneminde 2020 yılında tamamlayıcı emeklilik sistemine dönüştürülmek üzere kıdem tazminatı fonu gündeme gelmişti. İşçi ve işveren örgütlerine sunulan taslakta, “Bireysel Hesaba Dayalı Kıdem Tazminatı Fonu” kurulması ve fona iki formüle göre prim kesilmesi öngörüldü. Ancak, işçi ve işveren örgütlerinin karşı çıkması üzerine 1 Ocak 2022 yılında yürürlüğe girmesi öngörülen fon düzenlemesinden vazgeçildi.
2025 yılı programında kıdem tazminatına ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmedi. Programa göre, SEDDK tarafından oluşturulan tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) modeli BES Danışma Kurulu ile istişare edilecek. İstişare edilen modele yönelik ilgili kamu ve özel sektör paydaşlarının görüşleri alınacak. Tüm tarafların mutabık olduğu model için gerekli mevzuat çalışmalarına başlanacak. Program, 2025 yılında TES ile ilgili mevzuat çalışmalarına başlanması öngörülüyor. TES’in hayata geçmesi ise daha ileri bir tarihte söz konusu olacak.
OKS’de fon çeşitliliği katılımcıların farklı risk algısı ve tercihlerini dikkate alacak şekilde artırılacak. Bunun için BES yönetmeliğinde değişiklik yapılacak.
Söz konusu yönetmelik değişikliği ile ayrıca BES’te yapılan kesintilerin sadeleştirilmesi ve azaltılması sağlanacak.
Üniversitede okuyan 25 yaş altı öğrencilerin BES’e katılımlarını ve sistemde kalmalarını teşvik edici uygulamalar hayata geçirilecek. SEDDK tarafından oluşturulan model BES Danışma Kurulu ile istişare edildikten sonra ilgili kamu ve özel sektör paydaşlarından görüş alınacak.
ESNEK ÇALIŞMA SOSYAL GÜVENLİK İLE UYUMLU HALE GETİRİLECEK
Programa göre, Kalkınma Planı’nda yer alan sosyal güvenlik kapsamının genişletilerek prim tabanının güçlendirilmesi hedefi doğrultusunda 2025 yılında çeşitli adımlar atılacak. Bu yönde yapılacak çalışmalar özetle şöyle:
SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİYLE UYUMLU ESNEK ÇALIŞMA: Sosyal güvenlik uygulamalarının başta kısmi süreli çalışma olmak üzere esnek çalışma modelleriyle uyumu artırılacak. Kısa çalışma, evden çalışma, hibrit çalışma gibi esnek çalışma modellerinin sosyal güvenlik sistemine uyumunu artırmak üzere çalışmalar yapılacak.
HAKKANİYETLİ SOSYAL GÜVENLİK İÇİN REFORM: Kalkınma Planı’nda kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemelerin hayata geçirilerek sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğinin güçlendirilmesi öngörülüyor. Programda da sosyal güvenlik sisteminde hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi güçlendirecek reformların hayata geçirilmesi öngörüldü. 2025 yılında bu konudaki reform alanlarını belirlemek için ilgili kurumlar arasında ortak çalışmalar yürütülecek.
AYLIK BAĞLAMA SİSTEMİNDE REFORM HAZIRLIĞI: Çalışanların daha uzun süre istihdamda kalmasını teşvik edecek bir aylık bağlama sistemi için dünya uygulamaları da dikkate alınarak maliyet çalışması yapılacak. Bu konudaki esas adımlar daha sonraki yıllarda gündeme gelecek.
DOĞUŞTA BEKLENEN YAŞAMA SÜRESİNE UYUMLU EMEKLİLİK YAŞI: Sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla emeklilik kriterlerinin belirlenmesinde doğuşta beklenen yaşam süresi artışı ile uyumlu otomatik ayarlama mekanizmalarına ilişkin çalışmalar yapılacak.
KOLAY İŞVERENLİK UYGULAMASI YAYGINLAŞTIRILACAK
SİSTEME GİRİŞLER KOLAYLAŞTIRILACAK: Sosyal güvenlik kapsamında yer almayan yaklaşık 10 milyon kişi bulunuyor. Sistemde yer almayan veya sisteme girişi zor olan farklı meslek ve gelir gruplarına yönelik yeni uygulamalar yaygınlaştırılarak sisteme girişler kolaylaştırılacak.
KOLAY İŞVERENLİK YAYGINLAŞTIRILACAK: Halen kapıcı veya ev hizmetlerinde işçi çalıştıranların yararlanmakta olduğu kolay işverenlik uygulamasının kapsamının genişletilmesi için çalışmalar tamamlanacak.
DÜŞÜK GELİRLİLERE ÖZEL SOSYAL SİGORTA: Düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlar gibi gruplara yönelik özel sosyal sigorta programlarının geliştirilmesi yönünde çalışma yürütülecek.
YENİ ÇALIŞMA MODELLERİ İÇİN TEKNİK VE HUKUKİ ALTYAPI: Dijitalleşmeyle birlikte ortaya çıkan yeni çalışma modellerinin sosyal güvenlik sistemiyle uyumlaştırılması için gerekli teknik ve hukuki altyapının oluşturulmasına yönelik hazırlık çalışmaları tamamlanacak.
TAMAMLAYICI SAĞLIK SİGORTASI YAYGINLAŞTIRILACAK
Kalkınma Planı’nda, sosyal güvenlik sisteminin emekli refahının artırılması ve kişilere ilave sağlık güvencesi sağlanması amacıyla tamamlayıcı emeklilik ve sağlık sistemleriyle desteklenmesi öngörüldü. Plandaki bu hedef doğrultusunda 2025 yılında genel sağlık sigortası sisteminin sürdürülebilirliğinin güçlendirilmesi, kişilere alternatif bir sağlık güvencesi sağlanması ve sağlık hizmet sunumundaki kapasitenin etkin kullanımı için tamamlayıcı sağlık sigortacılığı teşvik edilecek. Buna yönelik mevzuat çalışmaları 2025 yılında tamamlanacak.
