ÇÖLYAK HASTALARI ORUÇ TUTAMAZSA FİDYE VERMELİ Mİ?
Hastalık kalıcı veya uzun süreli olduğunda, tutulamayan oruçlar için fidye ödemesi gerekir. İslam’da “oruç tutmaya elverişli olmayanlar,” her gün için bir fidye vermelidir. Fidye miktarı, güncel fitre tutarına eşdeğer görülür. Çölyak hastalığı nedeniyle doktor raporuyla uzun vadede oruç tutamayacağı belli olanlar, Ramazan boyunca tutamadığı gün sayısı kadar fidye vermelidir. İleride sağlık durumu düzelirse, önceden verilmiş fidyelere rağmen kaza orucunu eda etmek gerekir. Çünkü fidye, tamamen oruç tutması mümkün olmayanlar içindir. Eğer hastalık geçici ve zamanla oruç tutulabilecekse, fidye yerine ilerleyen dönemlerde kaza orucuna ağırlık verilir.
YENİ TANI ALMIŞ ÇÖLYAK HASTALARI ORUÇ TUTABİLİR Mİ?
Yeni teşhis konan çölyak hastalarında, bağırsak iyileşmesi zaman alır. Doktorlar genelde ilk dönemde oruç tutulmamasını önerir. Çünkü vitamin, mineral ve genel beslenme eksikleri olabilir. Oruç, uzun süreli açlıkla bu eksiklikleri ağırlaştırabilir ve hastanın bünyesini zayıflatabilir. Glutensiz diyete yeni başlayan bir bedenin toparlanması için düzenli beslenmeye ihtiyaç duyulur. Ramazan orucu sırasında öğün sayısı azalır, bağışıklık ve enerji düşebilir. Bu nedenle tıbbi takip altında olmayan ve diyetine tam uyum sağlamayanlar için oruç, hastalığı tetikleyebilir. Mutlaka doktor veya diyetisyen tavsiyesi alınmalı. Kişi iyice güçlendikten sonra oruç kararını yeniden değerlendirmek gerekir.
ÇÖLYAK HASTALARI ORUÇ TUTARKEN HANGİ RİSKLERLE KARŞILAŞABİLİR?
Glutensiz diyet, besin yelpazesini daraltabilir. Oruçla birleştiğinde öğün sayısı azalır ve bazı riskler belirginleşebilir. Yetersiz beslenme, vitamin-mineral eksikliklerinin derinleşmesi, bağışıklık zayıflaması ve sindirim sorunları sıkça yaşanabilir. Uzun süre açlık, karın ağrısı, şişkinlik, gaz, mide krampları, hatta ishal gibi belirtileri tetikleyebilir. Halsizlik, yorgunluk ve kan şekeri düşüklüğü de oruç sırasında ortaya çıkabilecek riskler arasındadır. Özellikle yeni tanı alan ya da aktif belirtileri sürenlerde bu risk daha yüksektir. Sağlıklı bir çölyak hastası bile oruçta besin alımını azaltmak zorunda kaldığında bu belirtileri yaşayabilir. Doktor kontrolüyle hareket etmek, oluşabilecek sorunları hafifletir.
ÇÖLYAK HASTALARI İÇİN ORUÇ TUTMANIN FAYDALARI VE ZARARLARI NELERDİR?
Fayda yönünden, oruç ibadeti manevi bir huzur ve irade gücü kazandırabilir. Sabır, şükür ve nefs terbiyesi gibi konularda olumlu etkiler hissedilir. Bazı çölyak hastaları, diyetinde daha disiplinli hale gelerek Ramazan’ı verimli geçirdiklerini dile getirir. Fakat uzun süreli açlığın yarattığı stres, besin eksikliklerini artırabilir. Enerji düşüşü, sindirim problemleri ve yorgunluk ortaya çıkabilir. Özellikle diyetinde eksikleri olanlar için bu zararlar ciddi boyuta ulaşabilir. Doktor, oruç esnasında sağlık riskinin oluşmayacağını onaylıyorsa maneviyatından yararlanmak mümkündür. Aksi takdirde hastalık belirtilerinin ağırlaşması, orucun ruhsal faydasını gölgede bırakır. Tercih her zaman sağlığı tehlikeye atmayacak şekilde yapılmalıdır.
