Alım gücü her geçen gün azalan yurttaş, en temel ihtiyacı olan barınmasını sağlayamayacak duruma geldi. Yurttaşlar yıl ortasında ücretlerine zam alamazken konut kira ve satış fiyatları artmaya devam etti. İstanbul’da ortalama kira yılbaşında asgari ücretten yüzde 5 fazlayken aradan geçen 10 ayda yüzde 47 fazla hale geldi.
Yüzde 25 zam sınırı baskılamasıyla birlikte iyice bozulan konut piyasasında bu sınır aniden kaldırılınca sorunlar iyice dallanıp budaklandı. Yüksek enflasyon döneminde baz etkisiyle tüketici enflasyonu düşse de konut kiraları için zam sınırı yüzde 65’in altına inmedi. Şu anda da bu sınır yüzde 65.07 seviyesinde. Bu zam oranlarıyla nüfusun en yoğun yaşadığı illerden olan İstanbul’da ortalama kira tutarı 25 bin TL’ye dayandı. Yaklaşık 7 milyon kişinin maaşı olan 17 bin 2 TL’lik asgari ücretin ilk alındığı ay olan 2024 Ocak ayında bu tutar 18 bin TL’di. Yani İstanbul’da ortalama kira asgari ücretin yüzde 5 fazlasıydı. Aradan geçen 10 ayda ücretlerde herhangi bir artış yapılmasa da ortalama kiralar arttı. Bugün 25 bin TL’lik ortalama kira, asgari ücretin yüzde 47 fazlasına denk geliyor.
Türkiye geneline bakınca yılbaşında ortalama konut kirası 14 bin 472 TL ile asgari ücretten yüzde 17 daha azdı. Bugüne gelindiğinde ortalama kira 18 bin 500 TL ile yüzde 9 fazlası oldu.
SATIŞTA 300 KATI OLDU
Bu durum satış fiyatlarında da benzer seyrediyor. Merkez Bankası verilerine göre, yılbaşında İstanbul’daki 100 metrekare bir konutun ortalama satış fiyatı 3 milyon 424 bin TL’ydi. Bu rakam yılbaşında asgari ücretin 201 katıydı.
En son veri temmuz ayında açıklandı ve temmuzda bu rakam 5 milyon 204 bin TL olarak asgari ücretin tam olarak 306 katına çıktı. Bu rakamı Türkiye geneli konutlara uyarladığımızda ise yılbaşında Türkiye’de ortalama konut fiyatı 3 milyon 51 bin TL ile asgari ücretin 179 katı idi. Temmuzda ise 3 milyon 391 bin TL olarak asgari ücretin 199 katına çıktı.
KAVGALAR DİNMİYOR
Kirada artış ve maaşlarda erime sürerken kiracı ev sahibi kavgaları da devam ediyor. Geçen hafta yaralama kavga haberlerinin art arda gelmesiyle birlikte emlak sektörü temsilcileri, e-Devlet üzerinden yapılacak kira kontratları ve kiraların banka üzerinden ödenmesi zorunluluğunun bu kavgaları bir nebze dindirebileceğini söylüyor. Bununla birlikte elden kira ödemelerinde gizli şikâyetlere de kapı açılması gerektiğini belirtiyor.
