ÖLÜM YÜRÜYÜŞLERİ BAŞLADI
Sadece birkaç gün önce, 17 Ocak’ta Almanlar Auschwitz-Birkenau’yu tahliye etmeye başlamıştı. Hitler hiçbir mahkûmun canlı olarak düşman eline geçmemesini emretmişti. Yaklaşık 60 bin kişi kışın ortasında paçavralar içinde yollara sürüklendi ve kötü şöhretli ölüm yürüyüşleri olarak bilinen batıya doğru yola çıktı.
67 numaralı konvoyla sınır dışı edilen Raphael Esrail, 2020’de France24’e şunları söylemişti: “500 kişilik kollar halinde yola çıktık. Neredeyse üç gün üç gece boyunca yürüdük.”
Esrail, “En unutamadığım şey, yol kenarında ölmüş olan kadın ve erkekler. Bir SS tarafından başlarından vurulmuşlardı ya da saatlerce yalınayak yürümek zorunda kalmışlardı. Sanki dua eder gibi düşmüşlerdi, bacakları donmuştu” diyerek Gross-Rosen kampına transferini anlattı.
Aynı konvoyda bulunan ve Ravensbrück kampına tahliye edilen bir mahkum olan Lea Schwartzmann da 2016 yılında verdiği bir röportajda şunları anlattı: “Bunu hiç beklemiyordum. Ölüm yürüyüşleri çok üzücüydü. Kar kanla kırmızıya boyanmıştı. Her 50 metrede bir SS’ler tarafından kuşatılıyorduk.”
